بخش ۱ ایران ،نسل جوان و پدیده ازدواج سپید

خانواده  واژه مقدسی است که در فرهنگ ایران و ایرانی از احترام و حرمت ویژه ای برخوردار است و این کوچکترین نهاد اجتماعی اهمیت والایی دارد نگاه پیشینیان نیز نشان از ایزد بانوانی چون اناهیتا دارد که از ویژگیهاو صفاتی چون زیبایی و خرد به عنوان ایزدبانوی عشق و باروری نشان داشت  و زندگی از او می جوشید وپیشرفت و آسایش و آرامش به خانه ها می برد .خانواده از انچنان جایگاه استواری برخوردار بودکه حتی بچه دار نشدن و عدم باروری بانوی خانه ،دلیلی بر به هم خوردن پیمان زناشویی نمی شد و نیاکانمان که باور زرتشتی داشتند در هنگام مواجه شدن با این گونه موارد،بچه ای را به فرزندی می پذیرفتند. ارج و ارزش خانواده تا حدی بود که پادشاهان ساسانی و دیگر شاهان به عنوان نماینده اهورامزدا از ازدواج و رواج آن در بین مردم پشتیبانی می کردند.  در آن دوران ازدواج گونه گون بودو حتی بانوانی که ازدواج دوم داشتند از مزایایی برخوردار بودند و ازدواج را در حقیقت ،دروازه ورود به تشکیل خانواده و بقای نسل می دانستند  آنچنان خانواده عز و عزت ، و شان و منزلت داشت که اگر فردی ناکام از دنیا می رفت پدر و مادر او هزینه های ازدواج دختر و پسری را می پرداختند ولی این زوج متعهد می شدند که یکی از فرزندانشان را به نام فرد فوت شده و درگذشته ،درمی آوردند

خانواده ها ،به پسرانی که به دلیل حرفه و پیشه شان چون دریانوردی ،بازرگانی و سربازی بیشتر دور از خانواده به سر می بردندو اجاق خانواده گرمی لازم را نداشت چندان تمایلی به پیوند زناشویی دخترشان با آنها را نداشتند زیرا می دانستند این پیوند مسیولیت بزرگی با خود به همراه می آورد و آنچنان این مسیولیت را بزرگ می پنداشتند که در یکی از آیینهای گذشتگان در هنگام پیوند زناشویی ،چادرشب یا شال بزرگی را بر شانه داماد می انداختند به این معنا که پس از این مخارج زندگی بر دوش داماد است.

با آمدن اسلام و پذیرش و روی آوردن ایرانیان به دین تازه ،آداب ازدواج نیز تغییر فاحشی پیدا کردو بسیاری از قواعد و قوانین آیین زرتشت را دگرگون کرد که البته ناگفته نماند که اسلام نیز ازدواج را یک ارزش قرار داده و هر کس ازدواج نکند  خود را از این ارزش محروم نموده است . ازدواج و تشکیل خانواده در اسلام یک فریضه ،یک وظیفه و یک کار الهی است هر چند جزو واجبات شمرده نمی شود ولی خداوند بر این امر ابرام و پافشاری دارد. پیوند میان زن و مرد را مقدس و جدایی و طلاق را مذمت و نکوهش می کند  در دین اسلام آمده که خداوند از زن و مرد تنها خوشش نمی آید و پیامبر اسلام فرموده که نکاح سنت من است و بدین معناست که در اسلام بر این مساله تاکید ویژه ای شده  چرا که واقف به تاثیر خانواده در تربیت انسانها،در رشد فضایل،در ساخت و ساز انسان سالم از لحاظ عاطفی رفتاری و روحی می باشد و بر آن برکات و فواید بسیاری برشمرده ،بقای نسل بشر انتقال تمدن و فرهنگ و بقای استقلال جوامع را از برکات ازدواج برشمرده است. اسلام ازدواج در مسیحیت و یهودیت یعنی عقدی که یک مسیحی در کلیسا و یک یهودی در کنیسه و یا هر قوم و ملیتی هر طور که انجام می شود را نیز معتبر دانسته و آنها را زن و شوهر به حساب آورده و فرزندان آنها را حلال زاده می داند، اما نوع و نحوه ازدواج در اسلام را معتبرتر و به دو شیوه دایم و موقت برشمرده ، ایران کنونی یک کشور کاملا اسلامی است که  قواعد و قوانین  اسلام درآن جاری است و بالطبع باید مردم  به طور کامل و صد در صد تابع آن باشند ولی چند سالی است که با وجود این قوانین سخت و مجازاتهای سنگین شرعی ،پدیده ای به نام (( ازدواج سپید یا سفید))  شنیده می شود که نه شرعی است و نه عرفی -نه دایم است و نه موقت ،بلکه راهکاری است تازه از سوی جوانان برای همزیستی بدون برگزاری مراسم سنتی و شرعی که بدون شک و تردید خاستگاه این پدیده فرنگستان است و روز به روز هم در انجا رو به افزایش می باشد بدون تردید ،ترکیب ازدواج سپید از کشورهای اروپایی و وام گرفته شده است به ویژه فرانسه و امریکا  اما این موضوع که از چه زمانی غربیها به این نوع ازدواج گرایش پیدا کردند،آمارها نشان می دهد که پیش از دهه هفتاد زندگی بدون ازدواج در امریکا ممنوع بود  در سال ۱۹۹۴حدود۳/۷ملیون زوج امریکایی بدون ازدواج رسمی با یکدیگر زندگی می کردند-اواخر دهه نود حداقل ۵۰-۶۰٪ زوجها پیش از ازدواج رسمی مدتی بدون ازدواج زیر یک سقف بوده اند از دهه شصت تا سال ۲۰۰۰ تعداد زوجهای بدون ثبت ازدواج قانونی ،ده برابر شد و هم اکنون این گونه  هم زیستس ،هم باشی و هم بالینی کاملا عادی شناخته شده است و همان (white marriage) خوانده می شود و در فرانسه (Mariage blanc) که به معنای ازدواج بدون وصال است و در فرهنگ اکسفورد آنرا ازدواج ندانسته و( هم باشی )معنا شده است .

وقتی از چند ین کانادایی در باره ازدواج سپید پرس و جو کردم چند نفر آنرا نشنیده بودند چند نفری به common law relationship اشاره کردند و چند نفری نیز از آن به عنوان A marrige without sexual relations تعبیر داشتند و به ازدواجی می گفتند که زن یا مرد قصد دور زدن قوانین مهاجرت را جهت اخذ اقامت دارند که بدون رابطه جنسی روی می دهد و در واقع هم بالین نخواهند شد که نوعی ازدواج صوری است و احتمالا ریشه آن در سفید ماندن ملحفه شب اول ازدواج در است.

در المان به زندگی مشترک بدون ثبت قانونی ،رابطه شبه ازدواج می گفتند که در دهه پنجاه میلادی جامعه المان  به سختی پذیرای آن بودو آن  را ازدواج وحشی می نامیدند که پس از چند دهه و کنار گذاشتن مداخله مذهب در زندگی خصوصی و اجتماعی و با توجه به جنبش ۱۹۶۸ تقریبا پذیرفته شد.

ازدواج به شیوه common law relationship  نیز اختصاص به کشورهایی دارد که در واقع (حقوق عرفی)commom law در آنجا اجرا می شود،بسیاری اوقات این شیوه ازدواج با هم باشی اشتباه گرفته می شود هر چند نوعی هم باشی است اما پشتوانه حقوقی و قانونی دارد .

طبق پژوهشهایی که در ایران انجام شده در ایران از اوایل دهه ۹۰ خورشیدی زمزمه هایی به صورت بسیار نادر در بین برخی افراد  که آماده برای زندگی زندگی مشترک بودند شنیده می شد که عنوان ازدواج سپید را گرفته بود این نوع هم زیستی بیشتر در افرادی با ازدواج دوم  بیشترروی می داد اطرافیان دوستان و بستگان هم هرگز ذهنیت دیگری نسبت به هم باشی آنها به جز ازدواج نداشتند  چنانچه در پی یافتن چرایی و ریشه و علل رشد آن برآییم  بی شک به این نتیجه می رسیم که همسو با همه گیر شدن تکنولوژی و رشد سفرهای بین المللی و آشنایی بیشتر با فرهنگهای دیگر از یک سو واز سوی دیگر، درگیریهای اقتصادی اجتماعی و خانوادگی ،جوانان را به واقعیتی قابل پیاده شدن آشنا کرد که انجام آن را، نه عرف جامعه سنتی ایران می پذیرد و نه در نزد دولت و حکومت که از قوانین و دستورات شرع اسلام پیروی می کند و این قوانین حاکم بر جامعه هست  جایگاهی دارد. شکستن این قواعد و قوانین دینی به راستی کار و حرکت راحتی نیست و در همه حال سایه ترس از مجازات ، بر زوج جوان سایه می اندازد چرا که ازدواج تنها و تنها در قالب عقد زوجیت بر مبنای شرع و دین قابل قبول و پذیرش است 

ادامه دارد، دنباله مقاله در شماره آینده